Azerbaycan, ABD’nin Avrupa ve Avrasya’dan Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı James O’Brien’ın Bakü yönetimine yönelik açıklamalarının ardından 20 Kasım’da Ermenistan ile dışişleri bakanları düzeyinde Washington’da yapılması öngörülen görüşmeye katılmayacağını duyurdu.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, ABD’nin Avrupa ve Avrasya’dan Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı James O’Brien’ın ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’ndeki oturumda Azerbaycan’ı hedef alan açıklamalarının tek taraflı, önyargılı, asılsız ve kabul edilemez olduğu ifade edildi. O’Brien’ın açıklamalarının Azerbaycan ile ABD arasındaki ikili ve çok taraflı formattaki “ilişkilere vurulan bir darbe” olarak değerlendirildiği ve Azerbaycan’a yönelik suçlamaların asılsız olduğu vurgulanan açıklamada, “ABD, bölge dışı bir ülke olarak eylem ve açıklamalarıyla bölge ülkelerinin ulaşım güvenliği çabalarını baltalıyor” denildi.
“ABD’nin Azerbaycan’a üst düzey ziyaret yapması ihtimalini uygun görmüyoruz”
O’Brien’ın, “Azerbaycan’ın güç kullanması güveni sarstı ve Bakü’nün Ermenistan’la kapsamlı barışa sadık kalması konusunda şüpheler uyandırdı” sözlerinin Azerbaycan’ın neredeyse 30 yıldır devam eden saldırı ve güç kullanımının mağduru olduğu göz önüne alındığında hiçbir değeri olmadığı belirtildi. Açıklamada, “Azerbaycan’ın BM Şartı’nın 51. maddesi uyarınca egemenliğini ve toprak bütünlüğünü savunmak için güç kullanması konusunda meşru hakkını yineliyoruz. ABD tarafının ABD’nin Azerbaycan’la ilgili başlattığı üst düzey ikili görüşme ve temasları ertelemesi ve ‘ikili ilişkilerimiz eskisi gibi olamaz’ açıklamasına gelince, ilişkilerin tek taraflı olamayacağını belirtmemiz gerekiyor. Böylece aynı yaklaşım Azerbaycan tarafından da eşit şekilde uygulanacaktır. Bu durumda ABD’nin Azerbaycan’a üst düzey ziyaret yapması ihtimalini uygun görmüyoruz” ifadeleri kullanıldı.
“Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanları görüşmesinin Washington’da yapılmasını mümkün görmüyoruz”
ABD’nin bu tür tek taraflı yaklaşımının arabuluculuk rolünü kaybetmesine yol açabileceği belirtilen açıklamada, “Bu koşullar altında 20 Kasım 2023’te Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanları düzeyinde yapılması önerilen toplantının Washington’da yapılmasını mümkün görmediğimizi belirtmekte fayda var. Azerbaycan’ın dış politikasında uluslararası hukukun normları ve ilkeleri her zaman öncelikli olmuştur. Azerbaycan her zaman uluslararası yükümlülüklerine uygun hareket edecektir. Aynı zamanda Azerbaycan, ulusal çıkarlarına aykırı olan tüm olumsuz adımlara kararlılıkla ve yeterli bir şekilde karşılık verecektir” denildi.
O’Brien’ın tepki çeken açıklamaları
ABD’nin Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı James O’Brien, ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nde Dağlık Karabağ konulu oturumda yaptığı konuşmada, ABD’nin Azerbaycan’a Ermenistan’la barış görüşmelerinde ilerleme kaydedilene kadar ikili ilişkilerin normalleşmeyeceği mesajını verdi. O’Brien, “19 Eylül olaylarından (Karabağ’daki terörle mücadele operasyonu) sonra barış yolunda ilerleme kaydedilene kadar Azerbaycan’la hiçbir şeyin normal olmayacağını açıkça ifade ettik. Bu nedenle bir dizi üst düzey ziyareti iptal ettik, Bakü’nün eylemlerini kınadık ve durumda gerçek bir iyileşme görene kadar 907. maddeden feragat ettiğimize dair bir bildirimde bulunmayı öngörmüyoruz. Ermenistan’a yönelik güç kullanımının tamamen kabul edilemez olduğunu defalarca belirttik. Bakü’deki yetkililer de böyle bir niyetleri olmadığı konusunda bize güvence verdiler. Daha önce de belirttiğim gibi kendilerine barış anlaşması askıda kaldığı sürece işlerin eskisi gibi yürümesinin mümkün olmadığını söyledik” ifadelerini kullanmıştı.
1992 tarihli Özgürlük Destek Yasası’nın 907. maddesi
O’Brien’ın ifade ettiği Özgürlük Destek Yasası’nın 907. maddesi, Azerbaycan hükümetinin Ermenistan ve Dağlık Karabağ’a yönelik “abluka ve güç kullanımını” durdurmak amacıyla adım attığının tespit edilerek Kongre’ye bildirilmesine kadar ABD’nin Bakü’ye yardımını yasaklıyor. Ancak Kongre ilerleyen yıllarda ABD Başkanı’na 907. maddeden feragat etme ve belirli şartların karşılandığının belirlenmesi durumunda Bakü’ye yardım sağlanması için yıllık uzatma yapma yetkisi vermişti. – BAKÜ
